Bệnh tiểu đường còn được gọi là đái tháo đường là một bệnh nội tiết do trong cơ thể thiếu hoặc không có nội tiết tố insulin.Chế độ ăn uống dành cho bệnh nhân bị tiểu đường – Bệnh tiểu đường nên ăn gì? còn phụ thuộc vào 2 trường hợp : Bệnh nhẹ (đái đường),Bệnh nặng( tiểu đường  tiềm tàng)

Sau đây,Bacsi365.vn xin gửi tới bạn đọc những hiểu biết cơ bản về bệnh tiểu đường và các chế độ ăn uống,chế độ ăn kiêng dành cho bệnh nhân bị Tiểu đường.

Tiểu đường còn được gọi là đái tháo đường là một bệnh nội tiết do trong cơ thể thiếu hoặc không có nội tiết tố insulin. Chế độ ăn kiêng giữ một vai trò quan trọng trong việc điều trị bệnh tiểu đường. Bệnh tiểu đường có thể được điều trị bằng chế độ ăn trong trường hợp tiểu đường (đái đường) nhẹ, tiểu đường  tiềm tàng) hoặc kết hợp với các thuốc hạ đường huyết đối với các thể tiểu đường (đái đường) mức độ trung bình và nặng.

Cuộc sống hiện đại không chỉ khiến con người cảm thấy hạnh phúc và thoải mái hơn mà còn đem theo những hệ luỵ tất yếu của nó. So với trước đây, tỷ lệ mắc các căn bệnh nan y của con người cao hơn trước nhiều, từ ung thư cho tới huyết áp và tiểu đường… Đa số các căn bệnh trên đều bắt nguồn từ nguyên nhân ăn uống và sinh hoạt không phù hợp. Vậy khi đã mắc bệnh tiểu đường, nên sử dụng những loại thực phẩm nào cho phù hợp. Hãy tham khảo những gợi ý sau đây để biết người bị bệnh tiểu đường nên ăn gì

Ở bệnh nhân cân nặng bình thường (tiểu đường phụ thuộc Insulin hay không phụ thuộc Insulin), chế độ ăn kiêng phải được chuẩn về chất lượng (hạn chế gluxit và lipit) và cố định về số lượng.
Chế độ ăn kiêng cần được điều chỉnh theo từng bệnh nhân và theo mục tiêu điều trị của bác sĩ.
Trong những ngày đầu hay trong những tuần đầu tiên, thức ăn phải được cân để sau đó bệnh nhân biết cách ước tính trọng lượng của các loại thực phẩm một cách tương đối.

Chế độ ăn đáp ứng nhu cầu năng lượng:  Nhu cầu tính theo thể trạng và tính chất lao động

      Thể trạng Lao động nhẹ Lao động vừa Lao động nặng
Gầy 35 Kcal/kg 40 Kcal/kg 45 Kcal/kg
Trung bình 30 Kcal/kg 35 Kcal/kg 40 Kcal/kg
Mập 25 Kcal/kg 30 Kcal/kg 35 Kcal/kg

Chế độ ăn phải đảm bảo đầy đủ lượng protit, lipit cần thiết cho cơ thể trong đó lượng gluxit chiếm 50% lượng calo chung của khẩu phần, protid chiếm 15%, lipit 35%.

Một số áp dụng trên thực tế:

– Thực phẩm cung cấp gluxit : Bánh mì 40g, gạo 25g, mì sợi 30g, khoai tây 100g, khoai mì tươi 60g, đậu 40g, 1 trái cam vừa, 1 trái chuối vừa, 1 trái táo, 100g nho, 250g dâu tây, 1 trái thơm, 1 trái xoài vừa đều tương đương với 20g gluxit.
– Thực phẩm cung cấp protit: 100g thịt nạc tương đương với 15-18g protit
– Thực phẩm cung cấp lipit: 100g dầu ăn tương đương với 90-100g lipit.

1. Đối với thức ăn chứa tinh bột:

Nên ăn các loại bánh mì không pha trộn với phụ gia như bánh mì đen, gạo lứt, khoai tây, khoai sọ… lượng tinh bột đưa vào cơ thể người tiểu đường nên bằng khoảng 50-60% người thường. Sử dụng thường xuyên các loại ngũ cốc thô, chà xát ít vì lớp vỏ có chứa nhiều Vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe. Phương thức chế biến chủ yếu là luộc, nướng hoặc hầm chứ không nên chiên xào.

    2. Đối với chất đạm:

Hạn chế tối đa thịt hộp, patê, xúc xích… thay vào đó hãy ăn cá, trứng sữa, các sản phẩm chế biến từ sữa, đậu… nên ưu tiên cá mòi và cá chích vì trong hai loại cá này có chứa chất béo có lợi cho việc chống lại bệnh tim mạch và ung thư. Người tiểu đường (đái đường) có thể ăn các loại thịt lợn, thịt bò đã lấy sạch mỡ. Tránh tuyệt đối da gà, da vịt bởi nó có chứa rất nhiều cholesterol. Cũng như thực phẩm chứa tinh bột, nên chọn cách chế biến là luộc, kho, nướng hơn là chiên.

   3. Đối với chất béo: 
Phải hết sức hạn chế mỡ, các bác sĩ khuyến cáo lượng cholesteron đưa vào phải dưới 300mg mỗi ngày và lượng mỡ bão hòa phải thay bằng các loại dầu thực vật như dầu đậu nành, dầu olive, dầu mè

  4. Rau, trái cây tươi: 
Một ngày bệnh nhân tiểu đường (đái đường) nên ăn khoảng 400 gram rau và trái cây tươi, rau quả tươi vừa có tác dụng chống lão hóa, vừa là thức ăn bổ sung vitamin, muối khoáng tốt nhất. Nên ăn cả xác hơn là ép lấy nước uống, chất xơ ở rau quả là thành phần quan trọng làm giảm đường, làm chậm hấp thu đường và đỡ tăng đường sau khi ăn. Tuy nhiên, không phải loại trái cây nào cũng tốt, người mắc bệnh tiểu đường  phải tránh các loại trái cây ngọt như nho, xoài, na, nhãn…

  5. Chất ngọt 
Chất ngọt là nguyên nhân trực tiếp gây bệnh đái tháo đường, nó làm trầm trọng thêm quá trình bệnh lý, tăng các biến chứng nặng nề của bệnh. Lời khuyên của bác sĩ là tránh xa tuyệt đối các loại bánh kẹo, nước ngọt có ga, rượu… Bệnh nhân tiểu đường  nên sử dụng các chất ngọt nhân tạo có thể thay đường trong nước uống như Aspartam và sacharine vừa giúp làm giảm lượng đường ăn vào mà vẫn giữ được ngon miệng.
Giữ vững thành phần và thời gian ăn là quan trọng, kết hợp với thể dục thể thao thường xuyên chính là phương pháp điều trị bệnh hiệu quả nhất. Tuy nhiên, chế độ ăn cụ thể phải dựa trên từng bệnh nhân, cân nặng, lượng đường trong máu, bệnh đã có các biến chứng hay chưa. Do vậy cần tham khảo ý kiến của bác sĩ đang theo dõi và điều trị.

Xem thêm:  Hiện nay khoa học đã nghiên cứu ra thuoc vidatox – đây là thuốc chữa ung thư hiệu quả từ nọc độc bọ cạp và thuốc synacthen – thuốc chống phù não.

Ăn kiêng như thế nào?

-Thực phẩm cấm: Đường, mía, tất cả các loại sữa chế biến, cà phê, kẹo, đá chanh, trái cây đóng hộp, nước quả ép, kẹo, mứt, chè, mỡ.

-Thực phẩm hạn chế: Cơm, mì xào, hủ tiếu, bánh canh, bánh mì, các loại khoai ( khoai lang, khoai mì…), bánh bích qui, trái cây ngọt.

 -Thực phẩm không hạn chế: Thịt, tôm, cá, cua, mắm, rau, tất cả các loại đậu.

Các thực phẩm như trái cây (nhất là lê, táo), rau, đậu, ngũ cốc có thể cung cấp cho cơ thể một lượng đường chậm (tức đường phải qua quá trình tiêu hóa mới trở thành đường hấp thu vào cơ thể) điều đó sẽ giúp cho lượng đường trong máu không quá cao hoặc quá thấp đồng thời cung cấp chất xơ có ích và chất khoáng chứa vcom kiểm soát lượng đường trong máu.

Ở bệnh nhân tiểu đường, đường huyết thường tăng cao sau bữa ăn. Vì thế nên cho bệnh nhân ăn nhiều lần và phân bố lượng calo mỗi bữa cho thích hợp.

Nếu cần: – 1200-1600 Kcalo/ngày thì nên chia ba bữa theo tỉ lệ 1/3 – 1/3 – 1/3
–  2000-2500 Kcalo/ngày thì nên chia bốn bữa theo tỉ lệ 2/7 – 2/7 – 2/7 – 1/7
–  trên 2500 Kcalo/ngày thì nên chia năm bữa theo tỉ lệ 2/9 – 2/9 – 2/9 – 2/9 – 1/9

Trường hợp đang dùng thuốc hạ đường huyết thì nên ăn trước khi ngủ hay thêm bữa vào những bữa ăn chính.

Các thực phẩm giàu chất xơ sẽ làm giảm đỉnh cao đường huyết sau khi ăn và có thể kéo dài sự hấp thu của chất đường. Chất xơ cũng còn có tác dụng giữ nước, hấp thu axit mật, thường có trong cám ngũ cốc, khoai tây, rau xanh, trái cây nhất là các loại họ đậu.

Vì thế người ta khuyên nên ăn gạo không chà kỹ quá. Nên hạn chế rượu vì rượu có thể thúc đẩy hạ đường huyết trên bệnh nhân đang điều trị với thuốc hạ đường huyết.

 

 

******************************************

 Tham khảo thêm về bệnh tiểu đường

 

Chế độ ăn có vai trò quan trọng trong điều trị tiểu đường. Chế độ ăn hợp lý giúp cho bệnh nhân ổn định mức đường trong máu, giảm được liều thuốc cần sử dụng, ngăn chặn hoặc làm chậm xuất hiện các biến chứng, kéo dài tuổi thọ bệnh nhân. Chế độ ăn hợp lý còn giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái, tự tin trong cuộc sống, ít có cảm giác bị tách biệt trong đời sống xã hội.

II.  Nguyên tắc chung xây dựng chế độ ăn cho bệnh nhân tiểu đường

– Đảm bảo đủ năng lượng để giữ cân nặng bình thường.

+ Bệnh nhân tiểu đường cũng có nhu cầu năng lượng giống như người bình thường.

+ Nhu cầu phụ thuộc vào: tuổi, giới, loại công việc (nặng hay nhẹ), thể trạng (gày hay béo). Đối với cân nặng lý tưởng (BMI = 22): 30 calo/kg/ngày. Với người lao động nhẹ cần 30 kcal/kg/ngày, lao động trung bình cần 35 kcal/kg/ngày, lao động nặng cần 40-45 kcal/kg/ngày; nếu điều trị nội trú cần 25 kcal/kg/ngày; nếu cần giảm cân, cần 20 kcal/kg/ngày.

+ Bệnh nhân ăn thừa năng lượng hoặc thiếu năng lượng đều làm cho đường máu rơi vào vùng nguy hiểm.
– Chế độ ăn phải cung cấp đủ nhu cầu các chất dinh dưỡng sinh năng lượng theo một tỷ lệ cân đối: chất đạm (protid) chiếm 15-20% tổng năng lượng khẩu phần, chất béo (lipid) chiếm 25-30%, chất đường bột (glucid): 55-60%

– Chế độ ăn nên giàu chất xơ vì nó có tác dụng khống chế việc tăng glucoza, cholesterol, triglycerid sau bữa ăn. Thực phẩm giàu chất xơ làm chậm lại quá trình hấp thu đường vào máu, qua đó giữ cho mức đường trong máu không bị tăng đột ngột ngay sau bữa ăn, mà tiêu hóa hấp thu từ từ, giữ cho lượng đường trong máu không xuống quá thấp, có lợi cho quá trình điều trị bệnh. Nên có chế độ ăn giàu chất xơ, khoảng 30-40g/ngày.

– Các thực phẩm giàu vitamin, đặc biệt vitamin nhóm B (B1, B2, PP) cũng cần có mặt trong khẩu phần ăn, vì các vitamin này giúp ngăn ngừa tạo thành thể cetonic.

– Khẩu phần ăn của người tiểu đường cần hạn chế muối (ít hơn 6 g/ngày)

– Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày (5-6 bữa/ngày) để góp phần khống chế đường huyết, không để xảy ra tăng đường huyết quá mức sau bữa ăn và chống hạ đường huyết khi đói nhất là với bệnh nhân có dùng thuốc hạ đường huyết. Với bệnh nhân điều trị bằng Insulin tác dụng chậm có thể bị hạ đường huyết trong đêm, do vậy nên cho ăn thêm bữa phụ trước khi đi ngủ.

– Ăn đúng giờ, không bỏ bữa, ăn chậm nhai kỹ, không ăn quá nhiều trong một bữa

– Chế biến thức ăn dạng luộc và nấu là chính, không rán, rang với mỡ.

– Bỏ rượu, bia, thuốc lá…

III. Lựạ chọn glucid trong bữa ăn của người tiểu đường

– Có 2 loại glucid:

+ Các mono và disaccarid (glucoz, fructoz, saccaroz) hoặc đường hấp thụ nhanh bởi ống tiêu hóa: đường mía, mật, mứt, sôcôla, bánh ngọt, bánh ngọt khô, kẹo nuga, trái cây khô hoặc làm thành mứt, kem, bánh flan và món ăn ngọt tráng miệng công nghiệp phẩm, nước trái cây có đường, bia, rượu ngọt, nước giải khát công nghiệp phẩm có đường (nước chanh, coca-cola).

+ Các glucid phức hợp hấp thụ chậm bởi đường tiêu hóa: ngũ cốc, trái cây, rau xanh, chất bột…

– Trong chế độ ăn của người đái tháo đường, phải giảm bớt những glucid hấp thụ nhanh để nhường chỗ cho những glucid hấp thụ chậm bởi đường tiêu hóa. Chỉ dùng đường hấp thu nhanh trong trường hợp giảm đường huyết.

+ Nhóm tinh bột như cơm, mì, ngô… phải hạn chế, vì chúng đều có hàm lượng glucid từ 70-80%. Thay vào đó, người tiểu đường nên ăn khoai tây, miến dong, vì các thực phẩm này rất ít glucid.

+ Bệnh nhân đái tháo đường nên dùng nhiều rau quả tươi, vì nó chống lại toan, cung cấp nhiều vitamin, muối khoáng, bệnh nhân có thể ăn nhiều mà không sợ bị tăng lượng đường trong máu. Tuy nhiên, nên tránh những loại trái cây nhiều đường như dưa hấu, mít, na…

IV. Lựa chọn protid cung cấp hàng ngày cho bệnh nhân đái tháo đường

– 15-20% năng lượng cung cấp hàng ngày cho bệnh nhân đái tháo đường phải xuất xứ từ các protid, tức là khoảng 75-100g protid mỗi ngày trong một chế độ ăn 2000 kilocalo.

– Nguồn gốc protein:

+ Protein nguồn gốc thực vật: xuất xứ chủ yếu từ ngũ cốc (90% protein), bột nhão (15%), gạo (8-10%). Vì ngũ cốc phải được hạn chế do chứa nhiều tinh bột, bệnh nhân đái tháo đường chỉ có được một phần nhỏ các protid của họ từ các ngũ cốc. Mặt khác, các protein thực vật lại không chứa đủ các acid amin thiết yếu (lysin, trytophan, acid amin có lưu huỳnh).

+ Protein động vật: xuất xứ từ thịt cá và các chế phẩm sữa. Các protein động vật có nhược điểm là cung cấp khoảng 1 gam chất béo bão hòa trong mỗi gam protein. Khuyến cáo bệnh nhân đái tháo đường chỉ ăn thịt nạc, thịt gà (bỏ da), cá, sữa đã loại bỏ kem, yaourt chế biến từ sữa loại bỏ kem, phomát trắng không có chất béo.

– Ngoài các loại rau như rau muống, rau diếp, cà chua, bắp cải, súp lơ, cà, bầu, bí, cà rốt… người bệnh tiểu đường nên ăn nhiều các loại đậu đỗ, vì đậu giàu protein.

– Thịt, cá, trứng rất giàu protein, nhưng chỉ nên dùng ở mức vừa phải, vì sẽ không tốt cho thành mạch máu và thận – vốn đã rất yếu khi bị đái tháo đường

– Sữa là thức ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng, dễ tiêu, nhiều protein và các acid amin cần thiết, mà còn cung cấp dồi dào lượng khoáng chất cần thiết cho bệnh nhân tiểu đường như canxi, sắt, kẽm, ma-giê…

– Cá sông rất tốt cho người đái tháo đường là: cá lóc, cá rô, cá chạch, cá chốt, cá trê, cá bống, cá thác lác. Một số cá biển như: cá chim, cá thu, cá mực, tôm, cua, nghêu, ốc, hến đều có thể dùng.

V. Loại Lipid (chất béo) bệnh nhân đái tháo đường nên dùng

– Lượng chất béo cần hơn người bình thường vì chất béo cung cấp năng lượng (bù lại phần năng lượng do gluxit cung cấp)

– Kiêng ăn các loại mỡ động vật: lợn, gà, vịt, ngan… vì có nhiều axit béo bão hoà dễ gây xơ vữa động mạch

– Nên thiên về dùng magarin (bơ thực vật) hơn là dùng bơ động vật

– Chế độ ăn của người tiểu đường nên có các axit béo không bão hòa có trong dầu thực vật để ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Dầu hướng dương, dầu ngô và dầu đậu nành là những loại dầu chứa nhiều acid béo không bão hòa hơn là dầu ôliu và dầu lạc.

Tiểu đường là bệnh liên quan đến nội tiết, cụ thể là do tuyến tuỵ không sản xuất đủ lượng Isulin cần thiết cho cơ thể. Isulin là hoạt chất có tác dụng vận chuyển đường Glucose vào trong tế bào và chuyển hoá thành năng lượng cho mọi hoạt động của cơ thể. Người mắc bệnh tiểu đường thường thiếu Isulin hoặc Isulin mất chức năng vận chuyển đường Glucose vào trong tế bào. Vì thế ăn, cơ thể sẽ thừa Glucose trong máu, sau đó lượng không được dùng đến này sẽ được cơ thể bài tiết qua đường nước tiểu, chính vì thế tiểu đường còn được gọi là đái tháo đường.

            Những người bị mắc bệnh tiểu đường trong giai đoạn đầu thường đi tiểu nhiều, tiểu về đêm và hay khát nước, sau đó có những biểu hiện như ăn nhiều, uống nhiều và sụt cân nhiều. Tiểu đường cũng là nguyên nhân của nhiều bệnh nan y khác như bệnh tim mạch vành, mù mắt, tai biến mạch máu não, liệt dương, suy thận…

Những thực phẩm nên tránh

nguoi mac benh tieu duong nen an gi

            Lượng đường được đưa vào cơ thể chủ yếu là qua đường ăn uống, vì thế nếu muốn kiểm soát được lượng đường máu thì bạn phải kiểm soát được những gì bạn sẽ ăn. Nên tham khảo lời khuyên của bác sỹ, ý kiến các chuyên gia và thông qua mạng internet để tìm hiểu về những loại thực phẩm nào bạn nên tránh.

Mỗi loại thực phẩm lại có chứa trong mình những chất dinh dưỡng khác nhau, và khi vào cơ thể chúng được chuyển hoá thành những chất khác nhau cung cấp cho nhu cầu của các tế bào. Những loại thực phẩm khác nhau cũng làm tăng lượng đường trong máu lên ở các mức khác nhau, đó gọi là khà năng làm tăng đường huyết của thực phẩm hay chỉ số đường huyết.

Về cơ bản, đường Glucose trong cơ thể được chuyển hoá từ tinh bột thông qua quá trình tiêu hoá và biến đổi thức ăn. Đường được thẩm thấu qua thành ruột vào máu và đi khắp cơ thể. Vì thế, bác sĩ khuyên bệnh nhân tiểu đường không nên sử dụng những loại thục phẩm có chứa nhiều đường và tinh bột. Ví dụ như một số loại thực phẩm sau: bánh mỳ trắng, gạo, bột sắn, miến, dưa hấu, khoai bỏ lò (có chỉ số đường huyết cực cao – 135), đường kính…

Người mắc bệnh tiểu đường cũng không nên sử dụng các loại nước uống có gas, nước ép trái cây hay là trái cây khô vì chúng chứa hàm lượng đường rất cao. Ngoài ra còn cần tránh sử dụng thịt mỡ, sữa tươi và các chế phẩm làm từ sữa, thức ăn nhanh và các loại đồ uống có chứa cồn.

Những thực phẩm bệnh nhân tiểu đường nên ăn

benh tieu duong nen an gi

Xuất phát từ cơ chế và nguyên nhân gây bệnh tiểu đường, bệnh nhân nên đưa ra cho mình một thực đơn phù hợp và tốt cho sức khoẻ. Những thực phẩm chứa ít đường và tinh bột là những loại thực phẩm nên sử dụng. Chúng giúp cho lượng đường trong máu sau khi ăn không tăng cao, như các loại rau xanh, hoa quả và các loại củ có chứa nhiều chất xơ như rau muống, rau cải, rau súp lơ…Người mắc bệnh tiểu đường nên ăn nhiều các loại thịt đỏ, tôm, cá, cua và các loại đậu.

Bí ngô, dưa chuột, mướp đắng là những loại rau quả tốt cho bệnh nhân tiểu đường. Sử dụng 100 gram bí ngô mỗi ngày giúp bệnh nhân tiểu đường cải thiện tình trạng bệnh. Dưa chuột chứa nhiều Vitamin C, betacarotin, nhiều chất xơ và các loại khoáng chất. Mướp đắng chứa nhiều Vitamin C và chất xơ, đặc biệt là chất saponin có tác dụng tích cực trong việc hạ thấp lượng đường trong máu.

Những loại hoa quả mà bệnh nhân tiểu đường nên ăn đó là dâu tây, dưa lưới, bơ, đào, cam, quýt, trà xanh, cóc… Người bị bệnh tiểu đường cũng nên chú ý tránh việc bỏ bữa sáng, nên ăn bữa sáng với những loại thực phẩm có chứa ít carbohydrates và không nên sử dụng những thực phẩm có chứa nhiều dầu trong bữa sáng. Hạn chế tối đa việc sử dụng thịt hộp, pa tê, xúc xích, bánh kẹo, nước ngọt, các loại thứ ăn làm sẵn, đặc biệt là không nên ăn da gà, da vịt.

Ngoài ra bạn cũng nên thường xuyên luyện tập thể dục, 35 phút mỗi ngày. Đồng thời uống nhiều nước và phải tuyệt đối tuân theo lời khuyên của các bác sỹ cũng như sử dụng thuốc hoặc tiêm bổ sung isulin vào cơ thể giúp hạ đường huyết. Hiện nay trên thế giới chưa tìm ra cách chữa bệnh tiểu đường mà chỉ có thể cung cấp isulin cho cơ thể thông qua việc tiêm hay uống thuốc. Bạn nên tuân thủ theo chế độ ăn đã định sẵn hàng ngày, cộng với việc tránh xa những thực phẩm có hại và thường xuyên tập thể dục. Bạn sẽ hạn chế được tối đa tác động xấu của bệnh tiểu đường lên cơ thể. Chúc các bạn có một sức khoẻ tốt!